Geschiedenis van de Bateaux-Mouches
Het is gemakkelijk te begrijpen waarom steden die worden doorkruist door bevaarbare rivieren hun belangrijkste monumenten aan hun oevers hebben zien verrijzen. De bruikbaarheid van dit vervoermiddel, dat al lang voor de uitvinding van het wiel bekend was, heeft de creatie mogelijk gemaakt van 's werelds mooiste historische wonderen, en Parijs vormt daarop geen uitzondering: de Eiffeltoren, het Louvre, het Musée d'Orsay, de Conciergerie, het Stadhuis en zelfs de Notre-Damekathedraal; al deze plaatsen zijn gebouwd aan de oevers van de Seine en betoveren toeristen en geliefden die tijdens een rondvaart of een romantisch diner de geschiedenis van de Lichtstad bewonderen.
Een rondvaart over de Seine brengt je direct in de sfeer van de "bateaux-mouches", een naam die al lang de Franse grenzen is overschreden en een must-see is voor elke zelfrespecterende toerist. Maar achter deze gebruikelijke benaming schuilt een spannend epos dat ons onderdompelt in de grote geschiedenis van Frankrijk.
Let op! Verwar de bateaux-mouches niet met de Compagnie des Bateaux-Mouches®. De Bateaux-Mouches® zijn bateaux-mouches, maar niet alle bateaux-mouches zijn Bateaux-Mouches®, begrijp je? En trouwens, waar komt die vlieg vandaan die deze beroemde boten kenmerkt? Er zijn eigenlijk twee vliegen, of beter gezegd één vlieg en een Mouche, die de boeg van de boot delen.
Oorsprong van de uitdrukking "bateau-mouche"
De term "bateau-mouche" ontstond in de 19e eeuw aan de oevers van de Saône, in een van de zuidelijke buitenwijken van Lyon, gebouwd op oude rivierarmen die werden gedempt om de stad schoon te maken. Deze rivierarmen, voorheen "vliegen" genoemd, gaven hun bijnaam aan deze wijk, de wijk van de Vlieg, en het is heel natuurlijk dat de boten die in 1862 de scheepswerven verlieten al snel werden geassocieerd met hun plaats van herkomst: de Bateaux-Mouches werden geboren dankzij de vindingrijkheid van de heren Chaize en Plasson en hun gezelschap van passagiersschepen, de Compagnie des "Mouches". Plasson had toen het zeer goede idee om in te gaan op een aanbesteding van de organisatoren van de Wereldtentoonstelling van 1867 voor de rivierdienst van de stad Parijs. Dertig rivierboten werden zo door de Saône naar Parijs vervoerd en verrukten de Parijzenaars die dit nieuwe navigatiemiddel onmiddellijk adopteerden. Het moet gezegd worden dat gerenommeerde influencers hen eer bewezen, zoals tsaar Alexander III en zijn twee zonen, jonge en knappe groothertogen die de Parijse bals afzochten en wier tabloids uit die tijd feiten en gebaren tot in de kleinste details rapporteerden.
De eerste gedrukte vermelding van de Bateaux-Mouches hebben we te danken aan Paul Bert, die ze in een postuum werk uit 1887 als volgt omschrijft: propellerboten aangedreven door stoom. Ze bevatten 300 tot 400 mensen, zowel in hun hut als aan dek. Door hun snelheid en de lage prijs van plaatsen bewijzen ze de Parijse bevolking een grote dienst. (Paul Bert. Lezen en leren van dingen, 1887). In dit geval is het natuurlijk niet het toeristisch gebruik dat we vandaag kennen, maar een echt vervoermiddel waarmee je in een mum van tijd van het ene punt naar het andere in Parijs kunt gaan en voor prijzen die alle concurrentie trotseren.
Dit hoogtepunt van de Bateaux-Mouches was echter maar van korte duur. De technologische vooruitgang die tijdens de Wereldtentoonstelling van 1867 werd uitvergroot en waardoor hun uiterlijk in onbruik was geraakt door de ontwikkeling van de Métropolitain, die vanaf 1900 de doodsklok luidde voor de transportnavigatie op de Seine en de opening van de eerste metroverbinding Porte de Vincennes naar Porte Maillot.