Alles wat je moet weten over de Catacomben van Parijs!

De catacomben van Parijs voeden altijd al de verbeelding en vele fantasieën van de inwoners van de hoofdstad. Maar wat schuilt er achter deze naam die zowel intrigeert als doet beven?

Parijs is een groot stuk gatenkaas. De stad is inderdaad "doorboord" over meer dan 300 kilometer door eindeloze ondergrondse gangen. Deze gangen vormen een immense doolhof waarin het gemakkelijk is om te verdwalen als je geen ervaren "cataphile" bent! Hoewel de fantasierijke naam "catacomben" snel aan deze gangen werd gegeven, zul je zien dat het in werkelijkheid niets met begrafenissen te maken heeft en dat hun geschiedenis heel anders is. Deze immense ondergrondse straten strekken zich uit onder het beton van de linkeroever, tussen Odéon en het Montsouris-park, en onder enkele hoeken van de rechteroever, zoals Belleville, Montmartre en Ménilmontant.

Een niet-gecontroleerde oorsprongsbenaming…

Maar welk verhaal schuilt er achter deze vreemde ondergrondse gangen? Het antwoord is uiteindelijk heel eenvoudig en veel minder mysterieus dan we ons kunnen voorstellen. Al in de Gallisch-Romeinse tijd bouwden de inwoners van Lutetia hun huizen met de steen die ze onder de grond gingen halen. Een groot deel van de catacomben van Parijs diende dus als groeven voor de Galliërs. In die tijd waren deze nog actief, er was dus geen ander bouwmateriaal nodig voor de oprichting van de gebouwen.

Maar eeuwen later kregen deze ondergrondse gangen een andere gedaante. In 1786 werden de Parijse begraafplaatsen leeggehaald omwille van de volksgezondheid. Niet wetende wat te doen met de botten van de 6 miljoen opgegraven overledenen, werd besloten ze op te slaan op een twintigtal meters onder de grond… in de oude groeven van onze voorouders. Deze kregen toen de naam "catacomben", in verwijzing naar de ondergrondse necropolissen van het oude Rome, hoewel hun oorspronkelijke doel niet was om als graf te dienen. De "catacomben" van Parijs dienden dus meer als gemeentelijke ossuarium dan als echte graven.

Het "officiële" deel van deze ondergrondse groeven bevindt zich in het 14e arrondissement van Parijs. De ingang, die voor het publiek geopend is, is betalend en bevindt zich op het niveau van de Place Denfert-Rochereau. Deze "officiële" ondergrondse gangen strekken zich uit over 1,7 kilometer en liggen twintig meter onder het Parijse asfalt. Omgevormd tot een museum van de Stad Parijs (onderdeel van het Carnavalet-museum), trekken de catacomben elk jaar ongeveer 300.000 bezoekers. Maar deze nieuwsgierigen zijn verre van de eersten die de mysteries van deze ondergrondse gangen wilden ontrafelen, want in de 18e eeuw gingen grote namen uit de Franse geschiedenis hen voor. In 1787 daalden Charles X en dames van het hof af. In de volgende eeuw was het Napoleon III die, vergezeld door zijn zoon, wilde zien wat daar gebeurde. Vandaag de dag zijn de catacomben van Denfert-Rochereau voor iedereen geopend, maar ze vormen slechts een klein deel van een immense ondergrondse doolhof van 350 kilometer.

Toegang tot een andere wereld

Dit ondergrondse labyrint strekt zich inderdaad uit onder verschillende arrondissementen van de hoofdstad. Het "verborgen" of beter gezegd "niet-officiële" deel van de catacomben houdt zo zijn portie mysteries… maar niet voor iedereen. Sinds de jaren 1970 zijn er veel nieuwsgierigen die verder gaan dan de gangen van Denfert; afdalen in de catacomben was, hoewel verboden omdat het gevaarlijk was, toch heel gebruikelijk geworden. Sommigen raakten gefascineerd door deze ondergrondse gangen en verkenden de galerijen. En inderdaad, het is beter om gepassioneerd te zijn als je je daar waagt; politie, ongelukkige ontmoetingen, leptospirose (rattenziekte), stijgende waterstanden…, dat alles op 20 meter onder de grond (dus dieper dan de riolen en de metro), bij 14 graden en in een bijna religieuze stilte. Je kunt wel zeggen dat het verkennen van deze oude groeven zeker geen wandeling in het park is voor iedereen.

Hoe dan ook, deze groeven dompelen ons onder in een andere wereld waarin je enkele zalen kunt ontdekken die meer dan 200 jaar oud zijn (zoals het graf van Philibert Aspairt, de portier van Val-de-Grâce die in 1793 nooit zijn weg terugvond…). Onder de zalen die je niet mag missen, noteren we de "zaal Z", verbazingwekkend met zijn romaanse stijl gewelven, en "het strand", een recente zaal met een zandvloer waar cataphiles graag feesten organiseren. Ten slotte was de "zaal van het kasteel" helaas in het verleden verwoest, maar is sindsdien gerestaureerd tot groot genoegen van de cataphiles. Deze zaal herbergt verschillende sculpturen van gargouilles, banken en een tafel. Aan het einde van deze zaal staat een mooie reconstructie van een middeleeuws kasteel.

De catacomben van Parijs herbergen nog veel andere ossuaria, onbekend bij het publiek omdat ze ontoegankelijk zijn, en waarvan de mysteries volledig zullen blijven…

""